Ireneusz Mroczkowski

O tempora, o mores! Łacina w polskiej szkole

Przypomniały mi się słowa Cycerona z jego pierwszego wystąpienia przeciw Katylinie [In Catilinam I 1, 77] na wieść o tym, że Ministerstwo Edukacji Narodowej postanowiło wprowadzić do szkół jedną godzinę łaciny tygodniowo w liceum i technikum. O ile więc Cyceron wyrażał oburzenie wobec ówczesnego rozluźnienia obyczajów [ O czasy, o obyczaje!], ja przywołuję jego zawołanie z pozytywnym uczuciem zdziwienia, że jednak czasy i obyczaje nie zawsze zmieniają się na gorsze i potrafią odsłonić wartościowe rzeczy ze swojej przeszłości.

Powyborczy rachunek sumienia

Za każdym razem powtarza się to samo; zapowiedź wyborów jako święta demokracji, potem kampania wyborcza, która ze świętem – ze względu na kłótnie - ma niewiele wspólnego, rosnące napięcie emocjonalne, czasami aż niszczące relacje w rodzinach i wspólnotach obywatelskich, eskalacja podczas wieczoru wyborczego, kończącego się płaczem jednych i nieukrywanym entuzjazmem drugich. Ten mechanizm jest najbardziej widoczny w wyborach prezydenckich, dlatego warto nie tylko wylewać krokodyle łzy nad tym, że naród jest podzielony, ale chwilę pomyśleć nad przyczynami tego, że nasze święto demokracji miało jednak swoje cienie i nie w pełni, chociażby przez wspomniany podział, przyczyniło się do budowania dobra wspólnego.

Ostatni nieszpór

O tym, że wiara ludu jest mądrzejsza od niektórych liturgistów świadczy ostatni nieszpór, a ściśle mówiąc błogosławienie wianków w oktawę uroczystości Bożego Ciała. Co mądrzejsi proboszczowie nie tłumaczą się tym, że już Pius XII zostawił tylko dwie Oktawy w naszej liturgii – Bożego Narodzenia i Wielkanocy, że po Soborze Watykańskim II nie ma obowiązku święcenia wianków. Gorliwie organizują procesje przez całą Oktawę Bożego Ciała, a na jej zakończenie, właśnie w ostatni nieszpór, święcą pachnące wianki.

Pandemia i powołania kapłańskie

Od początków mojego kapłaństwa czerwiec, zwłaszcza pierwsza jego połowa, wypełniała się święceniami kapłańskimi, prymicjami, spotkaniami z kolegami kursowymi podczas kolejnych rocznic święceń, łącznie ze srebrnymi i złotymi jubileuszami kapłaństwa. Zawsze kojarzy mi się ten czas z miodobraniem, żniwami i winobraniem. Pewnie dlatego, że zieleń, kwitną rzepaki i maki, kościoły podczas prymicji są pełne kwiatów, a na obrazkach prymicyjnych dorodne kiście winogron, składane na ołtarzach obok chlebów eucharystycznych.

Siostra Bartłomieja

Siostra Bartłomieja Genowefa Orzoł często opowiadała o swoim przyjeździe do Płocka w 1954 r., kiedy postanowiła wstąpić do Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek. Miała 23 lata, wychowała się w parafii Baranowo, położonej na kresach ówczesnej diecezji płockiej, niemal w sercu Kurpi Zielonych.

Pandemia i wrażliwość etyczna

Nic bardziej bezsensownego nie można powiedzieć niż powtarzać za pragmatykami, że w czasie epidemii rozważania etyczne tylko komplikują decyzje polityków i lekarzy. Jeśli nawet wszelkiej maści utylitaryści nie wypowiadają głośno swego credo - „nie ma co żałować róż, jeśli płoną lasy.” – to przecież w tym duchu zastanawiano się na początku epidemii w kilku krajach europejskich, czy nie wzmocnić populacyjnej odporności na COVID-19 poprzez sprawdzenie jego działania w szerokich kręgach społecznych. Nie jestem do końca pewien, czy brano pod uwagę sytuację ludzi w podeszłym wieku, którzy tego testu na pewno by nie przeżyli.

Retrokatolicyzm i neomagia ?

Pandemia testuje ludzi, instytucje, systemy polityczne i – oczywiście – wierzących. Wielu świeckich niewierzących uważa, że zaraza jest karą za egoizm wobec zwierząt, klimatu i środowiska. Niektórym katolikom wydaje się być karą za grzechy ludzkości. Tylko liberałowie nie podchodzą do obecnej sytuacji eschatologicznie. M. Bilewicz, psycholog społeczny z UW, ujmuje to w następujący sposób: „Tak naprawdę dzisiaj chyba tylko liberalne centrum walczy o powrót do gry na starych zasadach – walczymy z epidemią po to, by powrócić do naszego normalnego życia” [GW 25-26 kwietnia, s. 17]. Jak jednak nieczułe jest to społeczno-liberalne sumienie!.

Jak już się naczytam... O adoracji w czasie zarazy

Jak już się naczytam historycznych opisów o pandemiach, nasłucham naprawdę mądrych profesorów medycyny, najlepiej wirusologów, o tym, że ostatecznie niewiele o nim wiemy, jeśli już zapoznam się z bardzo praktycznymi poradami psychologów i socjologów, jak sobie radzić w czasach kwarantanny, jeśli w dodatku dam się skusić na oglądanie ekonomistów, wieszczących kasandryczne wizje dla gospodarki, czy – nie daj Boże – ulegnę ciekawości i posłucham polityków kłócących się o termin wyborów, to naprawdę z wielką ulgą idę do naszej seminaryjnej kaplicy, gdzie codziennie wspólnota seminaryjna czuwa na modlitwie.

Suplikacje w czasie zarazy

15 marca 2020 r. - pierwsza niedziela po wprowadzeniu w Polsce radykalnych aczkolwiek koniecznych działań w czasie zarazy, wynikającej z rozprzestrzeniania się tajemniczego koronawirusa. Za oknem piękne, już prawie wiosenne słońce, tu i ówdzie słychać śpiew ptaków. Kontrastuje to z absolutną ciszą na ulicach, pod moim oknem, którędy zwykle do pobliskiego kościoła szło w niedzielę dziesiątki osób, dzisiaj totalny bezruch. Na pierwszej Mszy św. było 17 osób, nie licząc dwóch księży, pana organisty i kościelnego.

Katecheza, sekularyzacja i koronawirus

Wyobrażam sobie, co myśleli biskupi i proboszczowie archidiecezji warszawskiej, kiedy w czasie ich dorocznej formacji profesor z KULu przedstawiał liczby świadczące o dramatycznym spadku uczestnictwa młodzieży w szkolnej katechezie i Mszy świętej. Wynika z nich, że polska młodzież odchodzi od wiary – szczególnie po 2010 r. - najszybciej spośród 46 najbardziej rozwiniętych krajów świata. Uderzyło mnie, że prelegent poza powszechnie znanymi przyczynami takiego stanu rzeczy - brak przekazu religijnego w rodzinie, materializm, panseksualizm współczesnej kultury oraz grzechy ludzi Kościoła. - sformułował dramatycznie krytyczną uwagę na temat polskiej katechezy. „używa ona języka, którego nikt nie rozumie, odpowiada na pytania, których sobie nikt nie stawia, i porusza problemy, którymi nikt nie żyje” (por. T. Gołąb, Bez dobrej katechezy, warszawa.gosc.pl, data dostępu:29. II.2020).

Jeżeli się do kogoś tęskni, on już jest

Właściwie to nie ma powodu, aby o nadziei mówić tylko w przełomowych momentach naszej osobistej czy wspólnotowej historii, np.. na przełomie lat, w chwilach podejmowania nowych zadań, rozpoczynania kolejnych etapów życia, itp. Nadzieją jesteśmy - żeby nawiązać do tytułu encykliki Benedykta XVI

O. Anselm Grün i przestrzeń ciszy, w której mieszka Bóg

Kiedy zadzwonił – bodaj jeszcze w wakacje - ks. prof. J. Michalski z zaproszeniem na konferencję, w której udział ma wziąć o. A. Grün, nie mogłem uwierzyć własnym uszom. O. Anselm jest znanym na świecie pisarzem z zakresu duchowości chrześcijańskiej, psychoterapeutą, benedyktynem z Münsterschwarzach, którego zainteresowania – jak pisali autorzy konferencji - koncentrują się na wielowymiarowych poszukiwaniach <pełni człowieczeństwa>. Wiele razy czytywałem jego komentarze liturgiczne w „Christ In der Gegenwart”, zresztą jego ksiązki są w Niemczech wydawane w wielkich nakładach i chętnie czytane przez sekularyzujących się Niemców.

Na śmierć bpa Bronisława Dembowskiego

Zwykle sam otwierał bramę do swojej małej posiadłości na zapleczu plebani katedralnej we Włocławku. Stał przed gankiem swojej kanonii w długim płaszczu, zawsze w sutannie, z charakterystycznym beretem na głowie, który kojarzyłem z nakryciem głowy ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. Ten beret zapamiętałem ze zdjęć robionych Prymasowi Tysiąclecia podczas internowania w Stoczku czy w Komańczy. Patrząc na bpa Dembowskiego czułem bliskość Prymasa. Łączyły ich przecież i Laski, i Powstanie Warszawskie, i św. Marcin, nie mówiąc o pracy naukowej i zaangażowaniu społecznym. Teraz połączyła ich śmierć.

Czy Oriana Fallaci jest apologetką chrześcijaństwa?

Z góry przyznaję, że nie jestem tak dobrze zaznajomiony z tekstami Oriany Fallaci, jak ks. prof. H. Seweryniak, który na pytanie postawione w tytule tego felietonu odpowiada zdecydowanie „tak” (por. H. Seweryniak, Chrześcijanka Oriana Fallaci, Rzeczpospolita. Plus. Minus”, 16-17 listopada 2019 r. s. 10-11). Już jednak w świetle tego, co możemy przeczytać w ciekawym artykule płockiego teologa fundamentalnego, rodzą się wątpliwości. Czy ktoś, kto konsekwentnie – jak czyni Fallaci – nazywa siebie „chrześcijańską ateistką”, kto uważa, że Kościół katolicki przetworzył, wypaczył i sprzeniewierzył się myśli Jezusa z Nazaretu, kto uważa, że istotą tej myśli jest hymn na cześć Rozumu i Wolności, może być apologetą chrześcijaństwa?

Czy towarzyszyć duszpastersko kapłanom, którzy porzucili kapłaństwo ?

A właściwie, dlaczego nie towarzyszyć? W im więcej dyskusjach na temat „Amoris laetitia” biorę udział, z drugiej strony - im więcej młodych księży porzuca kapłaństwo, tym natarczywiej powraca pytanie, dlaczego te dwa towarzyszenia duszpasterskie się nie przywołują. Wszyscy mówią o pierwszym, małżeńskim, nikt nie wspomina o drugim, kapłańskim. Przecież tu i tu chodzi o sakrament, tu i tu miała miejsce niewierność, czyli zdrada, tu i tu zranione zostały wspólnoty – rodzinna i parafialna, tu i tu na ogół ważną rolę odgrywa dobro dzieci. Wreszcie tu i tu istnieje możliwość orzeczenia nieważności, choć w wypadku niewierności kapłańskiej – zdaje mi się – łatwiej ją otrzymywać.

Ojca Zięby lista grzechów pod rozwagę

W czasie kilku spotkań formacyjnych z księżmi, które miałem przyjemność prowadzić w ostatnim czasie – w rożnych zresztą diecezjach – skorzystałem z dekalogu o. Macieja Zięby, w którym wymienia on 10 grzechów duchowieństwa. Mając świadomość, że namnożyło się krytyków polskich księży, a formacja duchownych nie powinna polegać tylko na krytyce, wyraźnie zaznaczałem, że o. Maciejowi chodzi raczej o spis problemów, które narosły w polskim Kościele, a które my – kapłani – nie zawsze dostrzegamy lub umiemy rozwiązywać.