W czasie konferencji naukowcy analizowali architekturę i wystrój XVIII-wiecznego zespołu klasztornego w Ratowie. Zwrócili uwagę, że jest to jeden z najcenniejszych zabytków okresu rokoko w Polsce.
„Kościół pobernardyński w Ratowie nad Wkrą wyróżnia wśród innych świątyń północno-zachodniego Mazowsza niezwykły, oryginalny w formie i stylu snycerski wystrój ołtarzowy. Zatrudniona tutaj w latach 1752-1762 anonimowa dotąd pracownia rzeźbiarska wykonała komplet ośmiu ołtarzy, kazalnicę i prospekt organowy, ozdabiając struktury wysokiej jakości statuami i bujną, fantazyjnie ukształtowaną dekoracją ornamentalną w typie rocaille” – stwierdził dr hab. Michał Wardzyński z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Mazowieckiego Instytutu Kultury.
Z kolei według dr. hab. Jakuba Sito, prof. Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, w kościele w Ratowie architektura w sposób kongenialny powiązana jest z wystrojem: architektura służy ekspozycji wystroju, który ma zachęcać wiernego do wejścia a następnie skupić jego uwagę na tym, co najważniejsze, czyli na tabernakulum z Najświętszym Sakramentem. Dopiero potem ma on dostrzec obraz darzony kultem, przedstawiający św. Antoniego z Padwy.
Natomiast dr Renata Sulewska przypomniała, że bogate, operujące fantazyjnymi formami wyposażenie kościoła św. Antoniego w Ratowie powstało w oparciu o projekty - wzory Christiana Friedricha Rudolpha, Franza Xavera Habermanna, Johanna Jacoba Schüblera: „Na jego przykładzie można doskonale zobrazować sposoby adaptacji wzorów i przedstawić problem indywidualizacji wystroju wnętrza, pomimo użycia wykorzystanych w innych dziełach rozwiązań”, zaakcentowała przedstawicielka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego.
Ten sam wątek poruszył również prof. dr hab. Wiktor Łyjak z Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, który zbadał w Ratowie barokowe organy. Uznał, że mając swój wzór graficzny w rycinie Johanna Jacoba Schüblera - są „niekwestionowana perłą Mazowsza”.
A dr Karol Guttmejer z Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za granicą „Polonia” jednoznacznie stwierdził, iż zespół pobernardyński w Ratowie jawi się jako „jedno z najciekawszych założeń bernardyńskich i barokowych w Polsce”.
W programie dwudniowej konferencji (15-16 października br.) znalazły się także referaty poświęcone m.in. dziejom bernardynów na północnym Mazowszu, obrazom stanowiącym wystrój świątyni ratowskiej, szatom liturgicznym, wotom dziękczynnym oraz motywom figuralnym i zwierzęcym w hafciarstwie kościelnym.
Uczestnicy konferencji zwiedzili także kościoły w Szreńsku, Żurominie, Kuczborku i Żurominka, gdzie poszukiwali związków z arcydziełami sztuki rzeźbiarskiej w Ratowie.
W podsumowaniu spotkania naukowcy zaprezentowali wspólne stanowisko, zgodnie z którym pobernardyński zespół klasztorny w Ratowie stanowi unikatowy w skali kraju przykład zabytku z II połowy XVIII wieku. Do szczególnie cennych i, jak się okazało, nowatorskich w czasach jego powstania elementów, należą rozwiązania architektoniczne, wyrafinowana plastyka ołtarza głównego oraz prospektu organowego.
Konferencja naukowa została zorganizowana przez Sanktuarium Diecezjalne pw. św. Antoniego z Padwy we współpracy ze Stowarzyszeniem Ratujmy Ratowo, a dofinansowana ze środków samorządu województwa mazowieckiego. Patronatem honorowym objął ją bp Mirosław Milewski, biskup pomocniczy diecezji płockiej.
