Dobrzyń n. Wisłą, Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Prawdopodobnie już w XI w. istniał w Dobrzyniu kościół, bowiem gród znany jest od 1065 r. Po lokacji miasta na prawie chełmińskim zbudowano nową świątynię parafialną (murowaną?) w rynku, pochodzącą zapewne z fundacji Kazimierza Wielkiego. Nosiła ona wezwanie poprzedniej, Wniebowzięcia NMP i św. Stefana. Być może w XVI w. dobudowano kaplicę. Kościół miał prezbiterium i nawę, nie był sklepiony. W 1656 r. spalili go Szwedzi. Początkowo odbudowano tylko prezbiterium, a w XVIII w. resztę. Obiekt spłonął ponownie w 1767 r. i nie został już odbudowany.

Na początku XVII w. powstała z fundacji mieszczan prepozytura św. Stanisława. Drewniany kościół stał około 200 m na wschód od parafialnego. W latach 1767-1805 służył on jako parafialny. Kilkakrotnie naprawiany, czynny był jeszcze w 1817 r., po czym ok. połowy XIX w. został rozebrany.

W XVII w., przy istniejącej w Dobiegniewie warzelni soli, zbudowano kaplicę, w której odprawiał nabożeństwa wikariusz dobrzyński. Około 1690 r. wzniesiono nową kaplicę, obsługiwaną przez franciszkanów z Dobrzynia w niedziele i święta. Od XVIII w. brak o niej informacji; prawdopodobnie już wówczas uległa zniszczeniu.

Franciszkanie osiedlili się w Dobrzyniu zapewne na początku XIV w. (według tradycji zakonnej w 1316 r.). Najstarsza wiadomość źródłowa o ich pobycie pochodzi z 1390 r. W 1395 r. Wojciech z Chełmicy zobowiązał się zbudować kościół w ciągu sześciu lat. Nie wiadomo, czy ta obietnica została spełniona, a kościół – jeśli istniał – spłonął podczas zdobywania miasta przez Krzyżaków w 1409 r. Klasztor był pierwotnie drewniany; murowany powstał dopiero pod koniec XVIII w. Około 1630 r. kościół był zapewne poważnie zniszczony, skoro po przebudowie konsekrował go biskup sufragan Stanisław Starczewski (1635). Biskup płocki Onufry Kajetan Szembek 2 lutego 1805 r. przeniósł parafię do kościoła klasztornego. Zakonnicy prowadzili duszpasterstwo do kasaty w 1864 r. W 1892 r. świątynia spłonęła; odbudował ją ks. proboszcz Paweł Pióro, a ponownie konsekrował biskup płocki Jerzy Józef hrabia Szembek 1 czerwca 1902 r. W czasie ostatniej wojny kościół przez dłuższy czas był zamknięty i zamieniony na magazyn, wskutek czego uległo uszkodzeniu wyposażenie i dach. Remont przeprowadzono w 1956 r.

Wyposażenie wnętrza dobrzyńskiego kościoła pochodzi z końca XIX w. Ołtarz główny Wniebowzięcia NMP przywieziono w 1893 r. z kościoła św. Wawrzyńca w Zakroczymiu, ołtarz posoborowy wykonano w 1970 r., trzy ołtarze boczne poświęcone są: Matce Bożej Różańcowej, św. Barbarze i św. Walentemu (1893). Polichromię wykonał w 1957 r. Władysław Drapiewski. 13-głosowe organy o trakturze mechanicznej zbudował Dominik Biernacki w 1899 r.

W 1982 r. ks. Marian Cichocki rozpoczął budowę nowej plebanii, którą dokończył w 1987 r. ks. Ryszard Kamiński, zaś w latach 1991-1995 przeprowadził remont kaplicy pw. św. Józefa na cmentarzu parafialnym, a sam cmentarz ogrodzono parkanem z cegły na betonowym cokole. Kolejny proboszcz, ks. Wojciech Antoni Marszał, w latach 2002-2007, naprawił więźbę dachową i położył nową dachówkę na kościele. Podobną pracę wykonał on w kaplicy cmentarnej. Z kolei staraniem ks. Mirosława Jerzego Danielskiego i parafian w latach 2008-2012 sprawiono nowe witraże i założono kratę w głównych drzwiach świątyni. Zakupiono też do niej obrazy nowych świętych i błogosławionych: św. siostry Faustyny Kowalskiej, bł. ks. Jerzego Popiełuszki i św. papieża Jana Pawła II oraz wyposażono kościół i kaplicę cmentarną w 14 nowych ławek. Podwórko plebanijne zostało wyłożone kostką betonową, a przed plebanią wykonano nowe bramy. Następny proboszcz, ks. Henryk Bogdan Lewandowski, w latach 2013-2018, wykonał bardzo liczne prace renowacyjne i modernizacyjne w kościele, w dzwonnicy, w plebanii, na cmentarzu i w kaplicy cmentarnej: remont dwóch kaplic w kościele, modernizacja instalacji grzewczej oraz oświetleniowej w kościele i w plebanii; konstrukcja metalowa, nowy dzwon i napęd elektryczny w dzwonnicy; nowe tynki zewnętrzne i malowanie ścian wewnątrz kaplicy cmentarnej, wstawienie do niej nowych drzwi i okien oraz zainstalowanie nagłośnienia; zbudowanie trzeciej bramy i ułożenie alejek na cmentarzu.